Τι είναι η αρθροπλαστική ώμου;

Η αρθροπλαστική ώμου είναι μια εξειδικευμένη χειρουργική επέμβαση που στοχεύει στην αποκατάσταση της λειτουργίας και την ανακούφιση από τον πόνο της άρθρωσης του ώμου. Πρόκειται για μία λύση που προτείνεται σε περιπτώσεις σοβαρής αρθρίτιδας, εκτεταμένης φθοράς ή τραυματισμών της άρθρωσης, όταν οι συντηρητικές θεραπείες (φάρμακα, φυσικοθεραπείες, ενέσεις) δεν επαρκούν.

Με τον όρο «αρθροπλαστική ώμου» εννοούμε την αντικατάσταση των φθαρμένων επιφανειών της άρθρωσης του ώμου με τεχνητά εμφυτεύματα, τις ονομαζόμενες προθέσεις. Ανάλογα με την πάθηση του ώμου και την ύπαρξη ή όχι του τενόντιου στροφικού πετάλου πραγματοποιείται από τον ορθοπαιδικό και η ανάλογη επέμβαση. Η αρθροπλαστική του ώμου διακρίνεται στην ανατομική ολική αρθροπλαστική και στην ανάστροφη ολική αρθροπλαστική. Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική χαρακτηρίζεται από την αλλαγή της φυσιολογικής εικόνας του ώμου, καθώς το σφαιρικό τμήμα της άρθρωσης ανήκει πλέον στην πλευρά της ωμοπλάτης ενώ το κοίλο τμήμα στην πλευρά του βραχιονίου οστού. Η παραπάνω παραλλαγή επιτρέπει στην άρθρωση του ώμου να λειτουργεί φυσιολογικά σε περιπτώσεις ρήξεως των τενόντων.

Η αρθροπλαστική ώμου είναι η αντικατάσταση της φθαρμένης άρθρωσης με τεχνητά εμφυτεύματα (προθέσεις). Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να είναι:

• Ολική αρθροπλαστική ώμου: Αντικαθίσταται η κεφαλή του βραχιονίου και η ωμογλήνη.
• Ημιαρθροπλαστική: Αντικαθίσταται μόνο η κεφαλή του βραχιονίου.
• Ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου: Ειδική μέθοδος για περιπτώσεις με σοβαρή βλάβη των τενόντων.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για την αρθροπλαστική ώμου;

Όταν η οστεοαρθρίτιδα είναι αρκετά προχωρημένη και ο ασθενής μετά από εξάντληση όλων των συντηρητικών μέσων αντιμετώπισης της πάθησης

• έχει μόνιμο πόνο ηρεμίας
• έχει νυχτερινό πόνο
• λαμβάνει σε καθημερινή βάση παυσίπονα
• η ποιότητα ζωής του έχει μειωθεί αισθητά λόγω της αδυναμίας πραγματοποίησης βασικών καθημερινών δραστηριοτήτων

τότε ενδείκνυται η αρθροπλαστική ώμου.

Πώς γίνεται η αρθροπλαστική ώμου;

Η αρθροπλαστική ώμου είναι μία επέμβαση στην ορθοπαιδική που  πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα λόγω των εξαιρετικών της αποτελεσμάτων. Κατά την επέμβαση ο ορθοπαιδικός πραγματοποιεί μία τομή του δέρματος περίπου 15 εκ. στην πρόσθια  επιφάνεια του ώμου. Μετά την αποκάλυψη των αρθρικών επιφανειών, αφαιρούνται οι φθαρμένες αρθρικές επιφάνειες και αντικαθίστανται από τις προθέσεις. Οι νέου τύπου προθέσεις ενσωματώνονται με το οστό χωρίς να απαιτείται η χρήση ειδικού υλικού, του λεγόμενου «τσιμέντου», εφόσον το οστό δεν είναι οστεοπορωτικό. Σε περιπτώσεις οστεοπόρωσης είναι απαραίτητη η χρήση «τσιμέντου» για την καλύτερη και ασφαλέστερη προσκόλληση της πρόθεσης στο γύρω οστό.

Ποια είναι η μετεγχειρητική αποκατάσταση;

Η χειρουργική επέμβαση διαρκεί περίπου 1,5 ώρα. Η παραμονή στην κλινική είναι συνήθως 1 μέρα. Ο ασθενής επιτρέπεται να χρησιμοποιεί το χέρι του άμεσα μετά το χειρουργείο στα όρια του πόνου. Μετεγχειρητικά συστήνεται η χρήση ειδικού νάρθηκα ώμου για μερικές μέρες. Τις πρώτες μέρες εκτελούνται καθημερινά απλές ασκήσεις κινητοποίησης του χεριού σύμφωνα με τις οδηγίες του ορθοπαιδικού.

Πότε χρειάζεται η Αρθροπλαστική Ώμου;

Η επέμβαση προτείνεται όταν:

• Υπάρχει προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα ή ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Υπάρχει σοβαρή αστάθεια ή εκφυλιστική βλάβη της άρθρωσης.
• Υπάρχει κατάγματα που δεν μπορούν να αποκατασταθούν με άλλες τεχνικές.
• Ο ασθενής υποφέρει από έντονο πόνο που περιορίζει την καθημερινότητά του.

Ολική Αρθροπλαστική Ώμου – Πότε Είναι Αναγκαία;

Η ολική αρθροπλαστική ώμου προτείνεται όταν ο ασθενής εμφανίζει έντονο πόνο και σοβαρό περιορισμό της κίνησης, παρά τη συντηρητική θεραπεία. Τα σημάδια που δείχνουν ότι η επέμβαση είναι απαραίτητη περιλαμβάνουν:

• Σταδιακή επιδείνωση των συμπτωμάτων.
• Έντονος πόνος, ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, που δεν υποχωρεί.
• Αποτυχία των μη χειρουργικών θεραπειών (φάρμακα, φυσικοθεραπεία, ενέσεις).
• Σημαντικός περιορισμός της κινητικότητας του ώμου.
• Καθημερινές δυσκολίες στη λειτουργικότητα και στην αυτοεξυπηρέτηση.

Η τελική απόφαση βασίζεται στη σοβαρότητα της αρθρίτιδας αλλά και στις προσωπικές ανάγκες του ασθενούς, πάντα με την καθοδήγηση εξειδικευμένου ορθοπαιδικού.

Τύποι Αρθροπλαστικής Ώμου

1. Ημιαρθροπλαστική Ώμου & Αρθροπλαστική Επιφανείας (Shoulder Cap Prosthesis)

Στην ημιαρθροπλαστική αντικαθίσταται μόνο η κεφαλή του βραχιονίου με μεταλλικό εμφύτευμα. Ενδείκνυται σε ασθενείς με υγιές στροφικό πέταλο και καλή κατάσταση της ωμογλήνης.

Η αρθροπλαστική επιφανείας είναι μια παραλλαγή, όπου αφαιρείται μόνο το φθαρμένο τμήμα της κεφαλής και τοποθετείται εμφύτευμα χωρίς στυλεό. Συνήθως εφαρμόζεται σε νεαρούς ασθενείς χωρίς σημαντική φθορά στην ωμογλήνη.

2. Ανατομική Ολική Αρθροπλαστική Ώμου

Η πιο συχνή μορφή επέμβασης. Εδώ αντικαθίστανται και οι δύο αρθρικές επιφάνειες:

• Στην πλευρά του βραχιονίου τοποθετείται μεταλλική κεφαλή με ή χωρίς στυλεό.
• Στην ωμογλήνη τοποθετείται επιφάνεια από μέταλλο ή πολυαιθυλένιο.

Ενδείκνυται για περιπτώσεις προχωρημένης αρθρίτιδας με υγιείς τένοντες.

3. Ανάστροφη Ολική Αρθροπλαστική Ώμου

Σε αυτήν την τεχνική, τα εμφυτεύματα τοποθετούνται αντίστροφα:

• Η τεχνητή κεφαλή τοποθετείται στην πλευρά της ωμοπλάτης.
• Η τεχνητή ωμογλήνη τοποθετείται στον βραχίονα.

Η μέθοδος εφαρμόζεται κυρίως όταν το στροφικό πέταλο έχει υποστεί σοβαρή βλάβη ή ρήξη και δεν μπορεί να λειτουργήσει. Ο δελτοειδής μυς αναλαμβάνει τότε το ρόλο των κατεστραμμένων τενόντων, εξασφαλίζοντας καλή κινητικότητα.

Παράγοντες που Καθορίζουν την Επιλογή

• Ηλικία και επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς.
• Κατάσταση των τενόντων και μυών γύρω από τον ώμο.
• Ανατομικά χαρακτηριστικά της άρθρωσης.
• Σοβαρότητα της βλάβης και παρουσία τραυματισμών.

Η τελική απόφαση λαμβάνεται μετά από λεπτομερή κλινική και απεικονιστική αξιολόγηση από τον ορθοπαιδικό χειρουργό.

Πλεονεκτήματα της Αρθροπλαστικής Ώμου

Η αρθροπλαστική ώμου είναι μια σύγχρονη και ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που προσφέρει πολλαπλά οφέλη:

• Μικρές τομές και περιορισμένος χειρουργικός τραυματισμός.
• Προστασία των υγιών ιστών.
• Ελάχιστες επιπλοκές και μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος.
• Ταχεία ανάρρωση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
• Μακροχρόνια βελτίωση στην κινητικότητα και στη λειτουργικότητα του ώμου.

Παράγοντες Επιτυχίας της Επέμβασης

Η αποτελεσματικότητα της αρθροπλαστικής ώμου εξαρτάται από συνδυασμό παραγόντων:

• Χρήση εμφυτευμάτων νέας γενιάς και υψηλής αντοχής.
• Αναλυτικός προεγχειρητικός έλεγχος (αιματολογικός, ακτινολογικός, μαγνητική τομογραφία).
• Η εμπειρία και η εξειδίκευση του χειρουργού ώμου.
• Η γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς.
• Η διασφάλιση απολύτως καθαρού και ασφαλούς χειρουργικού περιβάλλοντος.

Προετοιμασία Πριν το Χειρουργείο

Ο ασθενής ενημερώνεται λεπτομερώς για τον τύπο της αρθροπλαστικής που προτείνεται. Πραγματοποιείται πλήρης ιατρικός έλεγχος με αιματολογικές εξετάσεις, καρδιολογική εκτίμηση και ακτινογραφία θώρακος. Παράλληλα, δίνονται σαφείς οδηγίες για τη λήψη ή διακοπή φαρμάκων πριν από την επέμβαση, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η επιτυχία της διαδικασίας.

Μετεγχειρητική Πορεία και Αποκατάσταση

Η ανάρρωση μετά την αρθροπλαστική ώμου εξελίσσεται σε στάδια:

• Πρώτες 4 εβδομάδες: επικεντρώνεται η προσοχή στη διατήρηση της παθητικής κίνησης, ώστε να αποφευχθεί η δυσκαμψία.
• Μετά το πρώτο διάστημα: ξεκινά πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης για σταδιακή αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου.
• Επιστροφή σε καθημερινότητα: οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επανέλθουν σε φυσιολογικό επίπεδο δραστηριότητας μετά από μερικούς μήνες.

Σημαντικό είναι ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ο ασθενής μπορεί να φροντίζει την προσωπική του υγιεινή ήδη από την πρώτη εβδομάδα μετά την επέμβαση.

Ανάρρωση & Αποκατάσταση

• Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για 1 μέρα.
• Χρησιμοποιείται ειδικός νάρθηκας για μερικές εβδομάδες.
• Η φυσικοθεραπεία ξεκινά άμεσα και είναι καθοριστική για την επιτυχία της επέμβασης.
• Η πλήρης αποκατάσταση διαρκεί περίπου 3 μήνες.

Αρθροπλαστική Ώμου – Πότε Είναι Αναγκαία και Ποιες οι Επιλογές

Η αρθροπλαστική ώμου αποτελεί μια σύγχρονη χειρουργική λύση για ασθενείς που ταλαιπωρούνται από έντονο πόνο και περιορισμένη κινητικότητα στην άρθρωση, κυρίως λόγω αρθρίτιδας ή σοβαρών τραυματισμών. Η επέμβαση προτείνεται όταν η συντηρητική θεραπεία (φάρμακα, φυσικοθεραπείες, ενέσεις) δεν μπορεί πλέον να ανακουφίσει τον ασθενή.

Η αρθρίτιδα μπορεί να είναι:

• Εκφυλιστική (οστεοαρθρίτιδα), η πιο συνηθισμένη μορφή.
• Μετατραυματική, ως συνέπεια κατάγματος στην περιοχή (π.χ. βραχιονίου κεφαλής).

Κατά την αρθροπλαστική, οι φθαρμένες αρθρικές επιφάνειες αντικαθίστανται από ειδικά εμφυτεύματα. Αυτά μπορεί να είναι μεταλλικά ή κεραμικά, με την επιλογή να γίνεται βάσει ηλικίας, ανατομικών χαρακτηριστικών, κατάστασης τενόντων και μυών, αλλά και της σοβαρότητας της πάθησης.

Στόχος της επέμβασης είναι η ανακούφιση από τον πόνο, η βελτίωση της κινητικότητας και η επιστροφή του ασθενούς σε μια πιο ανεξάρτητη καθημερινότητα.

Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

1. Είναι επώδυνη η αρθροπλαστική ώμου;
   Ο πόνος μετά την επέμβαση ελέγχεται με φαρμακευτική αγωγή και σταδιακά μειώνεται. Στόχος είναι η απαλλαγή από τον χρόνιο πόνο της φθαρμένης άρθρωσης.
2. Πόσο διαρκεί το εμφύτευμα;
   Οι προθέσεις συνήθως διαρκούν 15 – 20 χρόνια, ανάλογα με την ηλικία, την ποιότητα των οστών και τη χρήση.
3. Μπορώ να επιστρέψω σε αθλητικές δραστηριότητες;
   Ναι, αλλά συνήθως προτείνονται ήπιες δραστηριότητες, όπως κολύμβηση, ποδήλατο, περπάτημα. Αποφεύγονται οι έντονες καταπονήσεις.
4. Υπάρχουν κίνδυνοι;
   Όπως σε κάθε χειρουργείο, υπάρχει μικρός κίνδυνος λοίμωξης, αστάθειας ή χαλάρωσης του εμφυτεύματος, αλλά με σύγχρονες τεχνικές οι πιθανότητες ελαχιστοποιούνται.
5. Πόσο σύντομα μπορώ να χρησιμοποιήσω το χέρι μου;
   Από τις πρώτες κιόλας μέρες με τη βοήθεια φυσικοθεραπείας θα επανέρχεται σταδιακά η λειτουργικότητα.

Η αρθροπλαστική ώμου δεν είναι απλώς μια χειρουργική επέμβαση.  Είναι η επιστροφή σε μια ζωή χωρίς πόνο. Με εξειδίκευση στις παθήσεις του ώμου και πολυετή εμπειρία σε ορθοπαιδικές επεμβάσεις, ο Ορθοπαιδικός κ. Απόστολος Σταθέλλης προσφέρει εξατομικευμένες λύσεις με στόχο την ταχύτερη ανάρρωση και την καλύτερη ποιότητα ζωής.

Αν ο πόνος στον ώμο σας περιορίζει, κλείστε ένα ραντεβού και ανακαλύψτε αν η αρθροπλαστική ώμου είναι η λύση που σας ταιριάζει.

Ανάστροφη ολική αρθροπλαστική