Μυϊκή ενδυνάμωση στην παιδική και εφηβική ηλικία. Τι πρέπει να προσέχουμε;
Συχνά τίθεται το ερώτημα σε νεαρούς αθλητές παιδικής και εφηβικής ηλικίας εάν και κατά πόσο οι ασκήσεις ενδυνάμωσης με βάρη είναι σκόπιμες ή όχι. Η απάντηση είναι σαφής. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης σε παιδιά και εφήβους επιτρέπονται, αλλά θα πρέπει να ελέγχονται αυστηρά από τον γυμναστή ότι πραγματοποιούνται με το σωστό τρόπο και ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού ή του εφήβου.
Στην παιδική ηλικία συστήνονται κατά κύριο λόγο ασκήσεις βελτίωσης του συντονισμού στα πλαίσια παιχνιδιού, ενώ οι ασκήσεις ενδυνάμωσης με βάρη σε μηχανήματα καλό είναι να αποφεύγονται. Ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα βελτίωσης του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, με διατατικές ασκήσεις, κρίνεται απαραίτητο. Ανάλογα με το άθλημα προστίθενται στη συνέχεια ασκήσεις που έχουν ως στόχο τη βελτίωση της τεχνικής, ενώ αργότερα εισάγονται στο πρόγραμμα άθλησης ασκήσεις με βάρη με όργανα γυμναστικής. Ιδιαίτερα σε αθλήματα όπως το μπάσκετ και το ποδόσφαιρο σημαντικό είναι το λεγόμενο πρόγραμμα βελτίωσης της ιδιοδεκτικότητας. Με τον όρο «ιδιοδεκτικότητα» εννοούμε την συνειδητή και ασυνείδητη εκτίμηση της θέσης και της κίνησης των αρθρώσεων. Κύριος στόχος του προγράμματος ενδυνάμωσης δεν είναι η υπετροφία των μυών, αλλά η βελτίωση της απόδοσης των μυών κατά την εκτέλεση μίας άσκησης.
Το πρόγραμμα άθλησης σε παιδική και εφηβική ηλικία δεν θα πρέπει απλά να είναι ένα μικρότερης έντασης και κλίμακας αντίστοιχο πρόγραμμα ενήλικων αθλητών. Η λογική ότι ένα παιδί ή ένας έφηβος αθλητής αντιστοιχεί σε μία μικρογραφία ενός ενήλικα αθλητή είναι λανθασμένη. Η απουσία εξατομικευμένου προγράμματος εκγύμνασης, η μη επαρκής προθέρμανση, η απουσία περιόδων ξεκούρασης και αναζωογόνησης καθώς και η λανθασμένη τεχνική κατά την εκτέλεση των ασκήσεων ενδυνάμωσης αποτελούν τις κυριότερες αιτίες τραυματισμών και μυικής καταπόνησης.
Εξαιτίας των παραπάνω λαθών στο πρόγραμμα ενδυνάμωσης συχνά το αποτέλεσμα είναι η καταπόνηση των αρθρώσεων, των μυών και των τενόντων. Έτσι μπορεί για παράδειγμα να προκληθούν τραυματισμοί στη σπονδυλική στήλη ή να προκληθούν ερεθισμοί των τενόντων. Επίσης, το λεγόμενο μυικό «πιάσιμο» (αποτέλεσμα μυικής καταπόνησης με χαρακτηριστική εικόνα άλγους) το οποίο συνήθως δε λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν από τον αθλητή, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αποτελεί μία ήπια μορφή μυικού τραυματισμού.
Ιδιαίτερα στο ποδόσφαιρο οι αθλητές ενεργοποιούν επαναλαμβανόμενα συγκεκριμένες μυικές ομάδες, κυρίως των κάτω άκρων. Με αυτόν το τρόπο άλλες μυικές ομάδες δεν ενεργοποιούνται με τον ίδιο τρόπο, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μυικών ανισορροπιών. Για αυτό το λόγο πρέπει να δίνεται προσοχή στην μυική ενδυνάμωση όλων των μυικών ομάδων με στόχο την εξάλειψη τέτοιου είδους ανισορροπιών που μπορεί να οδηγήσουν για παράδειγμα σε πόνο στην μέση (οσφυαλγία), στην βουβωνική χώρα (σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών) ή στα γόνατα (τενοντίτιδες).